Mavi Kart ve Vatandaşlık

MAVİ KARTLIYA MEMURLUK İMKANSIZ DEĞİL!

Doğumla Türk vatandaşı olup, devletimizin ve milletimizin yurtdışındaki menfaatlerini korumak ve yaşadıkları ülkenin belli bir takım haklarından faydalanmak maksadıyla, Türkiye Cumhuriyeti Devleti makamlarının da teşvik ve izinleriyle çifte vatandaşlığın kabul edilmediği ülkelerin vatandaşlığına geçen vatandaşlarımız, Türk vatandaşlığından çıkmak zorunda bırakılmakta, dolayısıyla Mavi Kartlı statüsüne geçmektedirler. Bu kişilerin sonradan dünyaya gelen, Türk vatandaşlığını doğumla kazanamayan, üçüncü dereceye kadar olan altsoyları da aynı şekilde Mavi Kart uygulamasına dahil edilmektedir.

Mavi Kartın amacı, çifte vatandaşlığı kabul etmeyen ülke vatandaşlığına bir takım sebeplerle geçen yurttaşlarımıza, Türk vatandaşlığına eşdeğer bir statü sağlamaktadır.

Almanya ve Avusturya’da yaklaşık 4 Milyona yakın Türk ikamet etmekte, bunların binlercesi o ülkeninde vatandaşlığını alarak her yıl Türkiye’ye yerleşip, dönmektedir.

Bu kadar nitelikli, yabancı dil bilen, eğitimli ve Avrupa’da yaşamış eski Türk vatandaşı, yeni AB vatandaşı, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ve Türk Milletinin mensubu bu yurttaşlarımızın ülkemize yalnızca özel sektörde değil, her alanda (eğitim, hukuk, sağlık, milli savunma, politika/siyaset/diplomasi, mühendislik, teknik, yönetim, kültür ve anlayış tarzı ve daha nice vs..) ve özellikle kamuda da faydalı olacağı tartışmasız ve kuşkusuzdur.

Türkiye’de Mavi Kartlılara kamu da yalnızca sözleşmeli, işçi veya geçici olarak çalışabilme hakkı tanınmış, ancak asli ve sürekli kamu görevinde bulunabilme hakkının 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinin 3 üncü fıkrasınca yasaklanmış olması, günümüz gerçeklerine ve hayatın olağan akışına uygun olmayıp, maddi hakikatten uzak ve kabul edilemez mahiyettedir.

NİÇİN MAVİ KARTLILARA TAM ANLAMIYLA KAMU GÖREVLİSİ (ASLİ VE SÜREKLİ MEMUR) OLABİLME HAKKI VERİLMELİ ?

Türkiye’de Türk vatandaşı olmayan bazı yabancı uyruklulara bu hak zaten hali hazırda tanındığı, bazı kimselerin veya politikacıların “Türk vatandaşı olmadan hiç olur mu öyle şey yaa” dediği şey, aşağıda da emsal mahiyette görülebileceği gibi, zaten yıllardır mevcut ve yürürlükte olan bir uygulama olduğu için.

1) Asli ve sürekli bir kamu görevlisi (Memur) olabilme hakkına Türkiye’de yalnızca Türk vatandaşları değil, 2527 sayılı kanun kapsamında Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu (Türk vatandaşı olmayan) Türk soylu belgesine sahip Yunanistan vatandaşları ve Dışişleri Bakanlığının 83/7729 sayılı yönergesi ile kapsam dahilinde belirlediği diğer ülke vatandaşları da sahip olduğu için.

2) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 5 inci maddesinde: “Bulgaristan’dan Türkiye’ye mecburi göçe zorlanan ve Türkiye’de ikamet eden bu ülke uyruğuna mensup Türk soyundan olan kişilerin Devlet memuriyetine alınmalarında Türk vatandaşı olma şartı aranmaz.” hükmüne yer verilerek, böylece zorunlu göçe tabi tutulan yabancı uyruklu Bulgaristan vatandaşı kişilerin Türk vatandaşı olmadan da Devlet memuru olabilmesine imkan tanındığı için.

3) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları da Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında yapılan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında İki Ülke Vatandaşlarına İlave Kolaylıklar Tanınmasına İlişkin Anlaşma” nedeniyle yabancı uyruklu olarak memur olabilme hakkına sahip olduğu için.

4) Yukarıdaki istisnalara, dördüncü bir istisna olarak doğumla Türk vatandaşı olup daha sonra Mavi Kartlı statüsüne geçen, çifte vatandaşlığın yasak olduğu Almanya ve Avusturya vatandaşı yurttaşlarımız içinde istemek çok mu gerçek dışı bir yaklaşım ?

YURTDIŞINDA ÖRNEKLERİ DE VAR !

Almanya’da Alman vatandaşı olmadan kamuda çalışabilme hakkına da biraz kıyasen örnek vermek gerekirse;

1) Almanya gibi bir Avrupa ülkesinde bile, Alman vatandaşı olmayan, ancak süresiz ikamet iznine sahip bir Türk vatandaşı memur statüsünde Alman devleti adına üniforma giyip Alman polis memuru ve Alman gümrük memuru ve vs. olabildiği ve çalışabildiği için.

2) Almanya’da Alman vatandaşı olmayan diğer AB ülke vatandaşları, memur olabilme hakkına sahip olduğu için

3) Almanya’da Alman vatandaşı olmayan diğer AB ülke vatandaşları, Almanya’nın yerel seçimlerinde dahi o ülkenin vatandaşı olmamasına rağmen oy kullanabilme hakkına bile sahip olduğu için.

4) Niçin bizim ülkemizde de Mavi Kartlılara Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi bu tür veya buna benzer imtiyazlar verilerek, Mavi Kartın uygulama alanı daha da genişletilmesin ?

SONUÇ

HAYATIN, ÜLKEMİZİN, YURT DIŞINDA YAŞAMIŞ/YAŞAYAN VATANDAŞLARIMIZIN SOSYOLOJİK GERÇEKLERİNE VE ÇAĞIN OLAĞAN AKIŞINA UYGUN, ÇİFTE VATANDAŞLIĞIN KABUL EDİLMEDİĞİ ÜLKE VATANDAŞI OLAN MAVİ KARTLILARINDA TÜRKİYE’DE MEMUR OLABİLMESİ İÇİN, MAVİ KARTIN TÜRK VATANDAŞI OLMADAN KAMU GÖREVLİSİ OLMA İSTİSNALARI ARASINA EKLENMESİNİ BİR KEZ DAHA YETKİLİLERE, HÜKÜMETİMİZE VE YÜCE MECLİSİMİZE YİNELİYOR VE TALEP EDİYORUZ.

AŞAĞIDAKİ GİBİ ÖRNEK BİR KANUN DEĞİŞİKLİĞİ BU SORUNU ÇÖZER !

Örnek Kanun değişikliği teklifi;

MADDE 1- 5901 sayılı Kanunun 28 nci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(3) Bu madde kapsamında bulunan kişiler, özel kanunlarında aksine hüküm mevcut olsa dahi, kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici, sözleşmeli veya bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi asli ve sürekli kamu görevlisi olarak çalışabilirler.”

Av. C. Erdi SARI

Değerli takipçiler,

bilindiği üzere doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların 3 üncü dereceye kadar olan altsoylarına, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaları maksadıyla, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında Mavi Kart verilmektedir.

Mavi Kart hamili kişiler, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler.

Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup, bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler.

Mavi Kartlılar Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmakla birlikte, esasen Türk vatandaşlığından izin alarak ayrılmış yabancı uyruklu kişilerdir.

Yurt dışında yaşayan, Türkiye’de hiç veya yeterli bir şekilde sigortalı çalışması olmayan bir çok yurttaşımız (Türk vatandaşı ya da Mavi Kartlı) Türkiye Cumhuriyeti tarafından istisnai olarak yurt dışında yaşayan ya da yaşamış Türk vatandaşlarına yönelik çıkarılmış olan 3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun kapsamında borçlanma yoluyla yurt dışında çalıştıkları sürelerin karşılığı olan sigorta primlerini satın alarak emekli olmak istemektedirler.

2014 yılına kadar yurt dışı borçlanması yapma hakkı yasal olarak, 3201 sayılı kanunun 1 inci maddesindeki metne istinaden;

MADDE 1 – ESKİ HALİ
“Türk vatandaşlarının on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.“

denilerek bu kanundan yararlanabilmek için hem başvuru/talep anında Türk vatandaşı, hem de toplu prim ödemek suretiyle, borçlanmaya esas olan yurt dışında geçirilen ve çalışılan sürelerde de Türk vatandaşlığını muhafaza etmiş olma şartı aranıyordu.

Kanun koyucu 10.09.2014 tarihinde 6552 sayılı kanunla yaptığı değişiklik ile 3201 sayılı yasanın 1 inci maddesi son ve güncel şeklini şu şekilde almıştır;

MADDE 1 – YENİ VE GÜNCEL HALİ
“Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.” 

Böylece kanun koyucu bu yaptığı değişikle, bu kanundan yararlanabilmek için başvuru/talep anında, Türk vatandaşı olma şartını, Türk vatandaşı ya da doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybetmiş (Mavi Kart sahibi) olmak şeklinde değiştirmiş, ancak toplu prim ödemek suretiyle, borçlanmaya esas olan yurt dışında geçirilen ve çalışılan sürelerde de Türk vatandaşlığını muhafaza etmiş olma şartını kaldırmamıştır.

Her ne kadar bu yasal düzenleme, yurt dışında yıllarca (20-30 yıl) Türk vatandaşı olarak çalışıp, daha sonra Türk vatandaşlığından izinle ayrılıp Mavi Kart alan yurttaşlarımız için olumlu bir yasal değişiklik olup, emeklilik yolunu açmış olsa da, 3201 sayılı kanun güncel haliyle borçlanma yoluyla toplu prim ödemek suretiyle yurt dışındaki geçen süreleri saydırabilmek için, borçlanmaya esas olan yurt dışında geçirilen ve çalışılan sürelerde de Türk vatandaşlığını muhafaza etmiş olma şartını aramaya devam ettiğinden, daha erken yaşlarda Türk vatandaşlığından izinle ayrılıp Mavi Kart alan (Yurtdışında Türk vatandaşı olarak geçirdiği veya çalıştığı yeterli süresi olmayan) ve Türk vatandaşlığını çok kısa bir süre muhafaza etmiş olan kişilerin sorununa halen bir çözüm sunamamaktadır.

Zira 3201 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki madde metninde de görüleceği üzere;

“Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri”

ibaresi yer aldığından, borçlanmaya esas teşkil eden yurtdışında geçirilen sürelerde Türk vatandaşı olma şartı geçerliliğini korumakta, bu nedenle Mavi Kartlı olarak yurt dışında geçirilen veya çalışılan süreler kabul edilmemektedir.

Şayet kanun koyucunun bu madde metninde ancak;

“Türk vatandaşı ya da doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri“

şeklinde bir değişiklik yapması, daha doğrusu doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenleri de metne eklemesi halinde bu sorunun yasal olarak ortadan kalkması mümkün olabilir. Aksi durumda Mavi Kartlıların, Türk vatandaşlığından ayrıldıktan sonra geçirdiği süreleri borçlanması mümkün olamayacaktır.

Av. Erdi Sarı 

MAVİ KART VE VATANDAŞLIK

Yurt dışında veya Türkiye’de yaşayan bir çok vatandaşımız belli bir takım haklardan yararlanmak maksadıyla yabancı ülkelerin vatandaşlığına geçmek istemektedirler.

Yabancı ülke vatandaşlığına geçen vatandaşlarımızın bir kısmı Türk vatandaşlığından ayrılmak zorunda olmaksızın her iki vatandaşlığa (çifte vatandaşlığa) da sahip olabilir iken, diğer bir kısmı ise ilgili ülkenin Türk vatandaşlığından çıkma şartını öngörmüş olması sebebi ile Türk vatandaşlığından çıkmak zorunda, dolayısıyla yalnızca yabancı ülke vatandaşı kalmak zorunda bırakılmaktadırlar.

Bununla beraber, çifte vatandaşlık hakkı olmasına ve bu durum yabancı ülke vatandaşlığı açısından da yasal olmasına rağmen, bir kısım vatandaşlarımız Türkiye’de askerlik yapma yükümlülüğünden muaf olmak, Türkiye’de yabancı ülke vatandaşlarına öngörülen kontenjan ve kolaylıklardan yararlanmak maksadıyla Türk vatandaşlığından kendi istekleri ile ayrılıp, yalnızca yabancı ülke vatandaşı statüsüne kendi arzularıyla girmektedirler.

Vatandaşlık kişiye hukuki bağı bulunduğu devlet ile arasında belli bir takım hak ve yükümlülükler tanıdığından, vatandaşlarımızın, Türk asıllı (eski Türk vatandaşı) Mavi Kart hamili yurttaşlarımızın, veya soydaşlarımızın hangi vatandaşlığı seçecekleri veya bulunduracakları hususunda, geleceği dönük amaçları, çalışma durumları, yaşadıkları ülke ve ekonomik durumlarına göre, bir tercihte bulunmaları, somut durumları açısından daha faydalı ve yararlı olacaktır.

Doğumla Türk vatandaşı olup, İçişleri Bakanlığından çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığından ayrılan kişilere ve bunların önceden veya sonradan doğan, Türk vatandaşı olmayan, üçüncü dereceye kadar olan alt soylarına 5901 sayılı Türk vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamında Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce resmi kimlik belgesi hükmünde, Kimlik Paylaşım Sistemi üzerinden sorgulanabilen, Mavi Kartlılar Kütüğüne dayalı olarak düzenlenen Mavi Kart verilir.

Mavi Kart hamili kişiler, seçme-seçilme, asli ve sürekli kamu görevlisi olabilme (kamu görevlisi olabilme) ve Türk vatandaşlarına münhasır bir takım haklar (Mavi Kartlı süreleri yurtdışı borçlanma, muafen ev eşyası ithal etme vs.) dışında, askerlik yapma yükümlülüğünden de muaf olarak, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde Türk vatandaşlarına tanınan haklardan bir Türk vatandaşı gibi aynen yararlanmaya devam ederler.

Mavi Kart hamili kişiler, hukuken Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmakla birlikte, esasen Türk vatandaşlığından ayrılmış yabancı uyruklu kişiler ve bunların üçüncü dereceye kadar olan alt soylarıdır.

İşte bu nedenlerle, Mavi Kart, Çifte Vatandaşlık veya Türk vatandaşlığı hususunda yerli/yabancı müvekkillerimize, vatandaşlık işlemleri veya vatandaşlık tercihlerinde hukuki danışmanlık hizmeti ve hukuki yardım sağlıyoruz.

VATANDAŞLIK STATÜLERİ

MAVİ KART ARTIK BANKALARDA DA GEÇERLİ BİR KİMLİK BELGESİ

MASAK YAPILAN YOĞUN ŞİKAYETLERİ DİKKATE ALARAK, YURTDIŞI TÜRKLER VE AKRABA TOPLULUKLARI BAŞKANLIĞININ DA BÜYÜK ÇABALARI İLE, MAVİ KARTA İLİŞKİN GÖRÜŞÜNÜ SONUNDA DEĞİŞTİRDİ.

Bu zamana kadar uygulamada doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığından ayrılan ve bunların 3 üncü dereceye kadar olan alt soyları için Türk vatandaşlığı kanunun 28 inci maddesi kapsamında Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilen ve resmi kurum ve kuruluşlarda tek başına kimlik belgesi hükmünde olan Mavi Kart, Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulunun iç mevzuatı ve talimatları doğrultusunda bankalarda tek başına kimlik belgesi olarak kabul edilmiyor, bu nedenle Bankalar bu kişilerden  MASAK’ın mevzuatı ve direktifleri doğrultusunda bankacılık işlemlerinde ek olarak yabancı ülke pasaportu veya kimlik kartı ibraz etmesi gerektiğini belirtiyordu.

13.10.2017 tarihinden itibaren, uygulamadaki bu çelişki giderilerek, Mavi Kartın bankalarda da tek başına geçerli resmi bir kimlik belgesi olduğu MASAK tarafından tereddüde yer verilmeyecek şekilde açıklığa ve yasal zemine kavuşturulmuş oldu.

MASAK’ın sitesinde Sıkça Sorulan Sorular kısmının 28ç ve 88 inci hanelerinde artık Mavi Kartın tek başına kimlik belgesi olarak kabul edildiği açıklanmıştır.

MASAK resmi internet sayfasının Sıkça Sorulan Sorular kısmının 28. hanesinin ç bendinde ve 88 inci hanede yaptığı açıklamalarda;

“13.10.2017 tarihinden sonraki uygulama:

Daha önce mavi kartlar kimlik tespitinde kullanılabilecek belgeler arasında sayılmamışken,

“29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun “Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere tanınan haklar” başlıklı 28 inci maddesi kapsamında bulunan kişiler için söz konusu maddenin altıncı fıkrası uyarınca düzenlenen Mavi Kartların, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Kimlik Paylaşımı Sistemi Mavi Kartlılar Kütüğünden sorgulanarak bilgilerin doğrulanması suretiyle, kimlik bilgilerinin teyidi bakımından geçerli belge olarak kullanılabilmesi” hususu Bakanlık Makamının 13.10.2017 tarihli ve 23887 sayılı onayları ile uygun bulunmuştur.”

diyerek, bankacılık İşlemlerinde tek başına kimlik belgesi olarak kullanılıp kullanılmayacağı değişikliğin yapıldığı 13.10.2017 tarihine kadar tereddütlü olan Mavi Kart ile ilgili tartışmalara son noktayı koymuştur.

Bu değişikliğe ilişkin benzer bir açıklamada Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığınca resmi internet sayfası üzerinden duyurulmuştur.

Kaynak: http://masak.gov.tr/userfiles/file/sss.htm

Kaynak: https://www.ytb.gov.tr/haber_detay.php?detay=5438

Değerli Mavi Kart hamili yurttaşlarımız,

bildiğiniz gibi yeni Mavi Kart’lar tüm Türkiye çapında Resmi bir kimlik belgesi hükmündedir. Tapuda, Noterde, Devlet kurum ve kuruluşlarında Türk vatandaşlığı kanunun 28. maddesi uyarınca yalnızca Mavi Kartın ibrazı yeterlidir. AB Kimlik Kartını veya Pasaportunu Mavi Kartın yanında birlikte ibraz etmeniz zorunluluğu artık yoktur. Eskiden böyle bir zorunluluk vardı. Ancak yeni Mavi Kartların çıkması ile birlikte, yapılan yasal değişikliklerle bu zorunluluk artık kalkmıştır. Mavi Kart artık bir Resmi kimlik belgesi hükmündedir. Sizden böyle bir şey talep edildiğinde, AB Kimlik Kartınızı veya Pasaportunuzu ibraz etmek zorunda değilsiniz. Bu tür durumlarda sadece Mavi Kartınızı göstererek, işleminizin gerçekleştirilmesi hususunda ilgili görevli veya memurlara bu konuda telkinde bulunmanız veya direnmeniz yasal haklarınız açısından yararınızadır. Ancak bu şekilde hak ihlallerinin doğmasına engel, ve Mavi Kart uygulamasının raya oturmasına destek olabilirsiniz. Bu husus hepimiz için önemlidir.
Bu kartın sağlamış olduğu haklar biz Avrupa Birliği (Almanya, Avusturya) vatandaşlığına geçen Türkler için çok önemlidir. Zira, Türkiye’ye yönelik yapacağınız her türlü seyahat, çalışma, yerleşme, miras, tapu, emeklilik ve diğer bir çok konuda Mavi Kart, Nüfus Cüzdanı gibi her kapıyı açmaya zorlayan bir anahtar işlevi görmektedir.
Türkiye’ye Alman Kimlik Kartı ve Mavi Kartla birlikte sorunsuzca giriş yapılarak, süresiz kalınabilmekte, hiç bir izne gerek olmadan çalışılması mümkündür.
Ancak, Mavi Kartla ilgili bazı yasal/kurumsal eksiklikler ne yazık ki halen mevcuttur;
1) Bankalarda, Maliye Bakanlığı MASAK’ın yönetmelikleri ve yönergeleri çerçevesinde, Mavi Kart halen tek başına resmi bir kimlik belgesi olarak kabul edilmemektedir. En küçük bir havale de veya hesap açmada, bizden Pasaport talep edilmektedir. Burada 5901 sayılı Türk vatandaşlığı kanunun 28. maddesindeki haklarımız ihlal edilmektedir. Bankalarda işlem yapılabilmesi için Mavi Kartın yanında Pasaport (bazı Bankalar örn; VakıfBank Alman Kimlik Kartını da kabul ediyor) ibraz etmemiz talep edilmektedir. Ancak 5901 sayılı kanunun 28. maddesinin emredici hükmü ihlal edilmektedir. Bu durumun değiştirilmesi gerekmektedir.
2) Faturalı veya Faturasız cep telefonu hattı alırken, BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) kuralları gereğince Mavi Kart geçerli bir kimlik olarak kabul edilmemektedir. AB vatandaşlığına sahip olan bizler, şu an için Türkiye’de AB Pasaportumuzun veya Kimlik Kartımızın fotokopisi ile “sadece faturasız hat” alabilmekteyiz. Faturalı hat almak ise hiç kolay değil. Yabancı uyruklular için öngörülen Faturalı hat alabilme şartları, bizler içinde geçerlidir. Bunun için bir Banka Teminatı ve belli bir miktar paraya sahip olma gibi şartlar öne sürülmektedir. Oysaki Türk vatandaşları sorunsuz bir şekilde Faturalı hat alabilmektedirler. Türk vatandaşlarının yararlandığı haklardan yararlanan Mavi Kart hamilleri de bu haktan yararlandırılmamakta, bu kişilerin hakları ihlal edilmektedir. Burada da BTK bu konuya ilişkin kendi yönetmelik ve yönergeleri çerçevesinde bir düzenleme yapmalı, ve 5901 sayılı Türk vatandaşlığı kanunun 28. maddesindeki haklarımızın ihlaline bir son vermeli ve Mavi Kartı her türlü hat için geçerli bir Kimlik Belgesi olarak kabul etmelidir.
3) Mavi Kart sahipleri, 5901 sayılı Türk vatandaşlığı kanunun 28. maddesinde tanınan haklar çerçevesinde kamu da her ne kadar kısıtlı bir şekilde sözleşmeli personel olarak çalışma imkanına sahip olsa da, 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun da Türk Soylu olduğunu ispat eden Bulgaristan/Makedonya/Batı Trakya göçmeni ve Bulgaristan/Makedonya/Yunanistan vatandaşı kişilere kıyasen yine de daha kısıtlı haklara sahiptirler. Zira Türkiye’de yaşayan, hayatında hiç Türk vatandaşı olmamış, Bulgaristan göçmeni, bir Bulgaristan vatandaşı Türk soylu kişi, 2527 kanunda kendisine tanınan haklar nedeniyle, her türlü başvurusunda ‘Türk vatandaşlığı şartı aranmaması nedeniyle’ kamu da her alanda memur, hakim, savcı olabilme ve atanabilme hakkına sahip iken, Mavi Kart sahibi kişiler sadece sözleşmeli memur olarak çalışabilme hakkına sahiptirler. Burada bir eşitsizlik mevcuttur. Zira, bir çok Mavi Kart sahibi kişinin kamu da belli bir kadroya dayalı ve asli ve sürekli bir memur olarak çalışma yasağına tabi olmasından ötürü, öğretmen olarak, hakim olarak, savcı olarak, müfettiş olarak, memur olarak atanamamakta, hatta belli devlet memurluğu sınavlarına da Türk vatandaşı olmamaları nedeniyle girememektedirler. Sonucunu bilmediğimiz, kazanıp, kazanmayacağımızın önceden belli olmadığı bir sınava girebilmek için bile, Mavi Kart sahibi adaylardan Türk vatandaşı olma şartı aranması da doğru değildir. Sırf sınava girebilmek için Türk vatandaşlığına geçmek, Alman vatandaşlığını kaybetmek anlamına gelir. Birde sınavın kazanılamaması durumunda ise, Almanya’ya da bir daha dönememek, kişinin sosyal ve siyasal hakları açısından mağduriyete uğraması anlamına gelmektedir. Bu sorunlarında bir an önce düzeltilmesi gerekmektedir.
4) Almanya’da, ülke içerisinde yaşayan diğer AB vatandaşlarına tanınan yerel seçimlerde oy kullanma hakkına benzer bir uygulama, Türkiye’de yaşayan Mavi Kart sahibi kişilere de tanınmalıdır. Mavi Kart sahiplerine genel seçimlerde oy kullanma hakkı kısıtlansa da, en azından Türkiye’de yaşayan Mavi Kartlılara, yaşadıkları şehirlerde en azından yerel seçimlerde oy kullanabilme hakkı tanınması zaruridir. Türk olarak doğmuş ve yıllarca Türk vatandaşı olarak yaşamış ve sonunda teşviklerle Alman vatandaşlığına geçmiş kişilere en azından Türkiye’deki yerel seçimlerde oy kullanma hakkı tanınması ve bu kişilerin anavatanlarında kısıtlı da olsa yine de bir söz ve oy hakkı sahibi kılınması, bir vefa borcunun gereği olmalıdır.
5) Mavi Kart sahibi kişilerin, vatandaşlıktan çıktıktan sonra doğan, hiç Türk vatandaşı olmamış çocuklarına da, ikamet şartı aranmaksızın, Türk vatandaşlığını kolay bir şekilde kazanabilme hakkı tanınmalıdır. Zira, doğan çocuklarımızın Türk vatandaşlığını kazanamaması bizim suçumuz değil, Almanya/Avusturya’nın herkes için çifte vatandaşlığı tam olarak kabul etmemesinin ve bunun akabinde Türk vatandaşlığından çıkmış bir karı-kocanın da, sonradan doğan çocuğunun, Anne ve Baba’dan kimsenin Türk vatandaşı olmaması nedeniyle, çocuğun da çifte vatandaş olamaması sonucunu doğuran bir sorundur. Bu sebeple, bu doğan çocuklara Türk vatandaşlığını kolay bir şekilde, ikamet şartı aranmaksızın, elde edebilme hakkı tanınması zorunludur. Aksi taktirde, şu an ki uygulama ile, ileri de bu çocuklar TR’de ’99’ ile başlayan yabancı kimlik numaralarına sahip olacak, kendi anavatanlarında bir Rus vatandaşı Türk vatandaşı olmak için hangi şartları yerine getirmesi gerekiyorsa, o şart Mavi Kart sahibi kişilerin çocukları içinde aranacaktır. Bu durumunda acilen düzeltilmesi gerekmektedir.
6) Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yerleşme ve Seyahat Hürriyetine ilişkin 23. Maddesinin 3. Fıkrasında belirtilen “Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından mahrum bırakılamaz.” hükmü Mavi Kart sahibi kişiler içinde uygulanmalıdır. Türk vatandaşlığı kanunun 28. maddesinde belirtilen haklar çerçevesinde, Mavi Kartlılar Türk vatandaşlarının sahip olduğu haklardan aynen yararlanmalıdırlar. Yerleşme ve Seyahat Hürriyetine ilişkin katı kurallar Mavi Kartlılar içinde uygulanmalıdır. Yeni çıkan 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun 7. maddesinin c) bendi ve buna benzer diğer maddeler, bazı durumlarda Mavi Kartlılara da Türkiye’ye giriş yasağı ve sınır dışı edilme imkanı öngörmektedir. Yabancılara öngörülen bu tedbir ve yaptırımlara, Mavi Kartlılarında dahil edilmesi, bu kişilerin Anavatanlarına girişlerinin yasaklanması doğru değildir. Bunun da acilen düzeltilmesi gerekmektedir.
7) Suçluların iadesinde “vatandaş iade edilmez” hükmü Mavi Kartlılar içinde uygulanmalıdır. Türkiye’ye sığınan her Mavi Kartlı kişi, her ne suç işlemiş olursa olsun, anavatanında yargılanma ve cezasını Türkiye’de çekme ve cezasının Türkiye’de infaz edilmesine imkan tanınması haklarına sahip olmalıdır. Yabancı bir ülkenin vatandaşlığına sonradan geçip, Türk vatandaşlığından izinle çıkılsa bile, bu kişiler, istemediği bir ülkeye iade edilmemelidir. Türk vatandaşlığı kanunun 28. maddesinde bu hakkı kısıtlayan bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak bu hakkı sağlayan bir hüküm olmaması da bir belirsizlik yaratmaktadır. Bu durumunda düzeltilmesi Mavi Kartlılar açısından faydalı olacaktır.
8) Türkiye’de Mavi Kartlıların Kimlik Numarası sorgulaması ayrı bir kütük, ve ayrı bir MERNİS Veritabanı üzerinden yapılmaktadır. Türk vatandaşlarının kayıtlı olduğu MERNİS Veri Tabanından ayrı bir Veri Tabanı üzerinden Mavi Kartlıların Kimlik Numarası sorgusunun yapılması, kurumlarda karışıklıklara yol açmakta, memurların yanlış veri tabanında sorgulama yapmasından ve ya Mavi Kartlılar için öngörülen veri tabanından haberdar olmamalarından ötürü, bazı Mavi Kart hamili kişiler kurumlarda işlemlerini gerçekleştirmekte zorlanmaktadırlar. Bu karışıklığın da bir an önce düzeltilmesi, ve kimlik numarası sorgulama işleminin daha kolay ve tek bir sistem üzerinden yapılması karışıklıkları önleyecek, faydalı olacaktır.
9) Ayrıca yeni çıkan Mavi Kartlıların emekliliğine ilişkin Torba Yasa’da Türk vatandaşı olarak çalışılan sürelerin artık borçlanıla bilineceği öngörülmektedir. Ancak, Mavi Kartlı AB vatandaşı olarak yurtdışında çalışılan süreler isteğe bağlı olarak borçlanılamamaktadır. Madem Türk vatandaşlarına eş değer tutuluyor, onların sahip olduğu haklardan yararlanma hakkına sahip olduğumuzdan bahsediliyor, o zaman Mavi Kartlı olarak geçen çalışma süreleri de hesaba katılmalıdır. Ayrıca şu anki mevzuata göre Mavi Kartlı olarak Yurtdışı Borçlanması yapabilmek için 12 yıl Türk vatandaşı olarak çalışma şartı aranmaktaymış. Yani 5 yıl ya da 7 yıl Türk vatandaşı olarak çalışılıp, Alman vatandaşı olunduysa, bu kişiler Mavi Kartlılar olarak Yurtdışı Borçlanması yapıp emekli olamamaktadırlar. Yeni çıkarılan Torba yasa da buna ilişkin bir hüküm de bulunmamaktadır. İleride ortaya çıkabilecek mağduriyetleri engellemek açısından, bu durumunda düzeltilmesi Mavi Kartlılar için faydalı olacaktır.
Temennim bu sorunların Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı tarafından dikkate alınarak çözülmesidir.
Ancak bu sorunların çözülmesi kısa vade de mümkün olmayacaksa, B PLANI devreye sokulmalıdır.
B Planı:
Mesut Yılmaz zamanında çıkarılan ve o zamandan beri uygulanan bir kanun maddesiyle, Türkiye’nin vatandaşlarına kendi istekleri üzerine Türk vatandaşlığından çıkma imkanı sağlaması artık yasaklanmalı, eski Türk vatandaşları da (Mavi Kartlıları) geçici bir madde ile kendiliğinden Türk vatandaşı sayması ve askerlik yapmayanları da askerlikten muaf etmesi, tüm çifte vatandaşlık problemini kökten çözecektir. Böyle bir uygulama ile, vatandaşlıktan çıkmak artık mümkün olmayacağından, Almanya ve Avusturya kendi mevcut kanunlarında yer alan hükümler nedeniyle kişilere çifte vatandaşlık vermek zorunda kalacaktır.
Zira, Almanya/Avusturya’nın bir gün herkes için çifte vatandaşlığı getirir düşüncesine hakim olmak ve buna bel bağlamak doğru değildir. Bu konuda, devletimizin (Türkiye’nin) gerekli yasal düzenlemeleri yaparak ya da B Planına benzer planları devreye sokarak, biz Mavi Kartlıların mağduriyetinin giderilmesine yardımcı olması herkes için en hayırlı, en doğru çözüm olacaktır.
Şimdilik gözüme çarpan eksiklikler bunlar. Mavi Karta ilişkin gözünüze çarpan başka sorunlar var ise, bunları da eklemenizi temenni ederim.
Saygılarımla,
Av. Erdi Sarı

————————————————————————————–
5901 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU
MADDE 28 – (1) (Değişik: R.G.-18/05/2012-6304/14. md) Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, bu maddede belirtilen istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler. Millî güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklıdır.
(2) Bu madde kapsamında bulunan kişilerin, seçme ve seçilme, muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü yoktur. Bu kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı olup bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler.
(3) Bu madde kapsamında bulunan kişiler, bir kadroya dayalı ve kamu hukuku rejimine tabi olarak asli ve sürekli kamu hizmeti görevlerinde bulunamazlar. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici veya sözleşmeli personel olarak çalıştırılabilirler.
(4) Bakanlar Kurulu gerekli görmesi halinde üçüncü dereceden itibaren hangi dereceye kadar olan altsoyların bu maddede tanınan haklardan faydalanabileceğini belirleyebilir.
(5) Bu madde hükümlerinden yararlanacak olan altsoyun, üstsoyu ile soy bağını belgelendirmesi şarttır.
(6) Bu madde kapsamında bulunan kişilere, talepleri halinde bu maddede belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren Mavi Kart düzenlenir. Bu Kart, 21/2/1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamındadır.
(7) Bu maddenin sağladığı hakların kullanılmasında Mavi Kartın ibrazı yeterlidir. Kartın ibraz edilememesi durumunda Kimlik Paylaşımı Sistemi aracılığıyla Mavi Kartlılar Kütüğünden alınacak kayıt örneği ve uyruğunda bulunulan devlet makamlarınca verilmiş kimlik bilgilerini gösteren belge ile işlem yapılır. Bu kişilerin kimlik bilgilerinde değişiklik olması durumunda uyruğunda bulunduğu devlet makamından alınmış eski ve yeni kimlik bilgilerini gösteren belgenin usulüne göre tasdik edilmiş Türkçe tercümesi ile birlikte ibrazı zorunludur.
(8) Bu madde kapsamında bulunan kişilere Bakanlığın tespit edeceği esaslar çerçevesinde kimlik numarası verilir. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası aranan yerlerde bu kimlik numarası kullanılır.
(9) Mavi Kartın düzenlenmesi ve dağıtılması ile Mavi Kartlılar Kütüğünün elektronik ortamda tutulmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
(10) Kamu kurum ve kuruluşları, bu madde hükümlerinin uygulanması amacıyla her türlü tedbiri alır ve gerekli düzenlemeleri yapar.

MAVİ KARTLILARIN BOŞANMALARINI NÜFUSA TESCİL ETTİREBİLMELERİ İÇİN TANIMA VEYA TENFİZ DAVASI AÇMALARINA GEREK YOKTUR.

Doğumla Türk vatandaşı olupta, çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığından ayrılarak Alman vatandaşlığına geçen ya da bu kişilerin – Türk vatandaşı olmayan – 3 üncü dereceye kadar olan altsoyu olup, Mavi Kartlılar kütüğüne kayıtlı özel statülü yabancı konumunda olan bu kişiler, tanıma/tenfiz davası açmadan da boşanmalarını Türkiye’de geçerli olarak tanıttırabilmektedirler. Bu kişiler, usulüne göre tasdik edilmiş ve onaylanmış boşanma kararı ile yurtiçinde nüfus müdürlüklerine, yurt dışında ise dış temsilciliklere (büyükelçilik veya konsolosluklar) boşanmanın Mavi Kartlılar Kütüğine tescil işlemi için başvurabilmektedirler. Alman Mahkemesinden alınan boşanma kararının Mavi Kartlılar Kütüğüne tescil edilebilmesi için, kesinleşmesinin ardından yeminli tercüman aracılığı ile Türkçe’ye çevrilmesi ve onaylattırılması yeterlidir.

Nitekim;

Mavi Kartlılar Kütüğü ve Beyan Edilen Nüfus Olaylarının Tutulması Hakkında Yönerge’nin 10 uncu maddesi şu şekilde düzenlenmiştir.

MADDE 10 – (1) Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin kişisel durumlarına ilişkin olarak nüfus müdürlüklerine ya da dış temsilciliklere intikal eden her türlü form, tutanak, yazı, evrak ve belgelerin işleme alınması Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 167 nci maddesi hükümlerine göre yapılır.
(2) Milletlerarası Ahvali Şahsiye Komisyonunca hazırlanarak uygulamaya konulan sözleşme gereği düzenlenen ve belirli bir formüle sahip, çok dilde düzenlenmiş olan kişi hallerine ilişkin belgeler tasdike yönelik herhangi bir işlem görmeden doğrudan kabul edilerek işleme alınır.
(3) Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin uyruğu bulunduğu ülke makamlarından almış oldukları karar ve idarî belgeler usulüne göre tasdik edilmiş ve onaylanmış ise, ayrıca 27/11/2007 tarihli ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri uyarınca tanınması veya tenfizi istenmez.
Bu bağlamda (artık) Türk vatandaşı olmayan ya da bu kişilerin 3 üncü dereceye kadar olan altsoylarından biri olan Mavi Kartlıların nüfus olaylarına ilişkin karar veya idari belgeler usulüne göre tasdik edilmiş ve onaylanmış ise, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 50 ila 59 uncu maddeleri uyarınca Tanıma veya Tenfiz işlemi yapılması zorunlu değildir.
Ancak, Mavi Kartlıların nüfus olaylarına ilişkin beyan ve değişiklikler yalnızca “MAVİ KARTLILAR KÜTÜĞÜ” üzerinde yapılabilmektedir.

NOT: KAPALI NÜFUS KAYITLARI/AİLE KÜTÜKLERİNDE YAPILACAK DEĞİŞİKLİKLER İÇİN MUTLAKA ASLİYE HUKUK MAHKEMELERİNDE DAVA AÇILMASI GEREKMEKTEDİR. ANCAK, BU DAVALAR GENELDE 5490/m.14 GEREĞİNCE KAYDIN KAPALI OLMASI NEDENİYLE RET EDİLMEKTEDİR. SON ÇIKAN YARGITAY KARARLARI VE ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI IŞIĞINDA KAPALI KÜTÜK ÜZERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA CEVAZ VEREN, ÖZELLİKLE MAVİ KARTLILAR KÜTÜĞÜ İLE KAPALI KÜTÜKTEKİ SOYAD UYUŞMAZLIKLARINDA MAĞDURİYETLERİN GİDERİLMESİNE İLİŞKİN BİR TAKIM KARARLAR VARDIR. BU TÜR SORUNLARI YAŞAYAN KİŞİLERİN BU KARARLARI EMSAL GÖSTEREREK, YARGI YOLUNA BAŞVURMASININ DAHA İSABETLİ OLACAĞI KANAATİNDEYİM.

PEKİ YA DİĞER EŞ TÜRK VATANDAŞI YA DA ÇİFTE VATANDAŞ İSE BU DURUMDA NE OLACAK ?

Mamafih karşı taraf (eski eş) Türk vatandaşı ise, bu durumda yurtdışından alınan mahkeme kararının nüfus ve vatandaşlık işleri genel müdürlüğünce işleme alınabilmesi ve Türk vatandaşlarının kayıtlı olduğu aile kütüklerine tescili için, bu kişinin Türkiye’de 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 50 ila 59 uncu maddeleri uyarınca tanıma veya tenfiz davası açması gerekecektir.

Av. C. Erdi SARI